Erzurum/zirve2000 Erzurum için çok önemli olan projeyi ilk kez hayatiyete geçiren ve 25.001 proje numarası ile tarihe geçen Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Zafer Ergüney, (GES) Güneş Enerji Sistemi konusunda bir adım daha attı. Geçtiğimiz aylarda sistemi işyerinin çatısına kurarak güneşten elektrik üreten Zafer Ergüney, randıman alınca projenin ikinci ayağı olan tesisleşme için harekete geçti. Pasinler ilçesinde toplam 30 dönüm arazi üzerine kurulan tesisler, 2 MW (Megawatt) kapasiteye sahip. Zafer Ergüney ile hem çalışmaları yerinde inceledik, hem de projenin bölge açısından önemini konuştuk.
Röportaj: Cihat İNCESU
Zafer Bey, öncelikle güneşten elektrik üretme sistemi anlatır mısınız?
Dünyada elde edilebilecek en büyük enerji kaynağı güneş enerjisidir. Bir yılda yeryüzüne gelen güneş enerjisi miktarı dünyada bilinen kömür rezervlerinin 50 katı, toplam petrol rezervlerinin ise 800 katıdır. Öte yandan yeryüzünde fosil, nükleer ve hidroelektrik tesislerinin bir yılda üreteceği enerjiden 15 bin kat fazladır. Ülkemiz coğrafi konumu itibari ile güneş enerjisi potansiyeli açısından oldukça şanslıdır. Yapılan istatistikî çalışmalara göre ülkemizin yıllık ortalama güneş alma süresi 2640 saat, günlük ise 7,2 saattir. Bu oranlar Avrupa ülkelerine göre kıyaslandığında çok çok fazladır. Erzurum’a gelirsek şehrimizde güneşlenme oranı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Bu potansiyeli değerlendirmek için araştırmalar yaptık ve ilk olarak işyerimizin çatısına sistemi kurduk. Beklediğimizden fazla randıman aldık. Ve projenin ikinci ayağı olan lisanssız tesisleşme için harekete geçtik.
Şimdi birazda kurduğunuz tesisten bahsedelim.
Burası güneş enerjisinden elektrik üretimi yapmak için kurduğumuz tesis. Dünyada özellikle Avrupa ülkelerinde yıllardır uygulanan, Türkiye’de yapılması mutlaka elzem olup ama geç kalmış bir yatırım. Doğu Anadolu’da ilk kez bu sektöre biz yatırım yaptık. Bu yatırımda sistem direkt güneşten elektrik üretip mevcut şebekeye veriyor. Ve burada üretilecek her kw elektrik Türkiye’nin dışa bağımlılığını aynı oranda azaltıyor.

Tesisin kapasitesi nedir?
Burası lisanssız elektrik üretim denilen sistemle yapılıyor. İki şirket var, bunların her birinin 1 megawatt elektrik üretim hakkı var. Toplamda 2 megawatt elektrik üretilecek. Halkın anlayacağı dille anlatırsak; Bir evin ortalama ihtiyacı 2,5 kw dır. Yani bir megawatt 400 evin ihtiyacını karşılayabiliyor. Biz 2 megawatt ile 800 evin ihtiyacını karşılayabilecek elektrik üretmiş oluyoruz.
Sistem nasıl işliyor, üretilen enerji nereye veriliyor?
Güneşten üretilen elektriğin tamamını mevcut sisteme veriyoruz. Daha sonra kendi kullandığımız kadarı mahsup ediliyor, kalanı devlete fatura ediliyor. Bunun garantisi şu; Devlet dışa bağımlılığı azaltabilmek için özellikle güneş enerjisini teşvik etmek amacıyla bir yasa çıkardı. Bu yasada 1 megawatta kadar lisanssız elektrik üretim izni veriyorlar. Üretilen elektrik için de 10 yıl alım garantisi veriliyor. Bunu bir sözleşmeye bağlıyor ve üretmiş olduğun elektriği 10 yıl süreyle sisteme verebiliyorsun, devletin garantisinde.
Daha önce şehir merkezinde kendi iş yerinizde bu sistemi kullandığınızda memnun kalmış mıydınız?
Yanlış hatırlamıyorsam 2001 yılının sonuna doğru Almanya’ya gittiğimde misafir kaldığım evde ev sahibim bana bu sistemi tanıtmıştı. Çatısına uyguladığı bu sistemle elektrik üretip komşularına satıyordu. Bende elektrik sektörünün içerisinde olduğum için çok dikkatimi çekmişti. Türkiye’ye geldiğimde acaba burada da yapılabilir mi diye bir araştırma yaptım. Tabi o dönemde Türkiye’de hukuki ve teknik altyapı çok müsait değildi. O dönem vazgeçtik. 2010 yıllarında Türkiye’de enerji üretiminde yenilenebilir enerji adı altında bu sisteme dönüş başlayınca biraz daha araştırma yaptım. Birkaç kez Avusturya’ya ve Almanya’ya gittim, bu sistemin çalışmasını ve verimliliğini araştırdım. Sonuçta ülkemizde devletin buna izin verdiğini görünce karar verdik ve deneme amaçlı kendi iş yerimizin çatısına 30 kw’lık santral kurdum. Mart ayı sonunda kabul oldu, sisteme verdik. İş yerinde iyi bir randıman aldığımız için böyle yüksek maliyetli bir yatırım yapmaya karar verdik.

Erzurum’un coğrafi şartları bu iş için müsait mi?
Türkiye’de Karadeniz bölgesi hariç bütün yerler bu yatırım için uygun. Hatta koşullar olarak Almanya’nın çok önünde. Almanya’da bu iş çok ciddi bir şekilde uygulanmakta, Türkiye’nin güneşlenme oranı ise Almanya’nın çok çok üzerinde. Ülkemizde Konya, Karaman, Van’dan sonda en çok güneş alan bölgelerden birisi de Erzurum bölgesi. Erzurum bu konuda yatırım yapılabilir bir konumda. Şu anda Erzurum başta olmak üzere diğer bölgelerde de müracaatlar başlamış durumda. Tabi bu iş için elini taşın altına sokan, ilk riske giren bizim firmamız oldu.
Sistemi ne zaman açmayı planlıyorsunuz?
Zannediyorum 1 megawattı bu ayın sonuna kadar tamamlayacağız, diğer panellerimiz yolda şu anda. Kasım ayının sonlarına doğru sisteme verebiliriz. Eğer hava şartları uygun olursa ikinci 1 megawattı da önümüzdeki aylarda tamamlayıp sisteme vermeyi düşünüyoruz. Eğer hava şartları uygun olmaz ise onu da seneye ilkbahar da tamamlamayı düşünüyoruz.
Maliyeti nedir?
Ortalama 1 milyon Euro civarında bir megawatın maliyeti. İki megawatın bize yaklaşık maliyeti 2 milyon Euro olacaktır. Bu maliyetin bize geri dönüşü hesaplamalarda 6,5 yıl içerisinde olacak. Ancak çatımızda kurduğumuz sistemde beklediğimizin üzerinde bir verim aldığımız için bu sürenin 6 yıla kadar düşmesini bekliyoruz.
Ne tür araziye kuruluyor bu sistem?
Bu sistemin en büyük avantajı ekonomik değeri olmayan, hiçbir işe yaramayan arazilere kurulabilmesi. Az öncede gördüğünüz gibi tamamen taşlık olan, araziyi düzeltip bu sistemi kurduk. En büyük avantajı mevcut tarım alanlarını etkilemiyor, tarım alanlarına dokunmuyor, tamamen atıl, kullanılmayan arazilere kurulabiliyor. Tabi böyle olunca bölgedeki bu tip arazilerin değerini artırıyor.

Geleceğin yatırımı diyebilir miyiz buna?
Başbakanımız geçtiğimiz günlerde yaptığı bir konuşmada, “2018 yılana kadar mevcut enerjimizin % 25 ini yenilenebilir enerjiden karşılamanın bir programını yapıyoruz” demişti. Bu da gösteriyor ki, Türkiye’de yenilenebilir enerjiye desteği devlet verecektir ve yapılması gereken bir yatırımdır. Almanya enerjisinin %33’ünü yenilenebilir enerjiden elde etmektedir. Kaldı ki Almanya’da güneşlenme oranı 1700-1800 saatlerde iken bizde bu oran 2750 saatlere ulaşıyor. Buna rağmen ülkemizde daha henüz istatistiki rakamlara girebilecek, yüzdeyi tamamlayacak seviyede dahi değiliz.
Bizim en büyük sıkıntımız kullandığımız enerjinin %60’a yakınının ithal enerji olması. Bunun büyük bir kısmı doğalgazdan, fuel oil’den, ithal kömürde karşılanmaktadır. Yenilenebilir enerjiye döndüğümüz oranda Türkiye’nin enerjide ithalata bağımlılık oranı azalacaktır. Devlet de bunun bilincinde olduğu için son yıllarda yenilenebilir enerjiyi desteklemekte ve yapımını teşvik etmektedir. Bu noktada dünya genelinde geleceğin yatırımının enerji olduğu düşünülürse ülkemiz ve bölgemiz içinde işe yarayacak en büyük yatırımlardan biri yenilenebilir enerji sistemleridir.
Sonsuz bir enerjiye sahip olan güneşten elektrik üretmek, dünyada ki yeraltı ve yerüstü enerji kaynaklarının günden güne azaldığı düşünüldüğünde geleceğin yatırımı olarak görmek mümkün. Atatürk Üniversitesi de bu konuda çalışmalar hatta deneme üretimi yapıyor. Ancak özel sektör olarak ilk yatırımı Zafer Bey yapmış. Yatırımcılar mutlaka Zafer Bey’in peşinden gidecektir. Yakın tarihte bölgemizde binlerce dönüm araziye güneş panellerinin kurulmasını görmek, hayal olmasa gerek.

AFGANLILAR ERZURUMLU GENCİ BIÇAKLADI