Erzurum/zirve2000 Röportaj sayfamızı bu kez kendimize ayırdık. 4’üncü yaş günümüzde Pusula’nın doğuşunu ve emekleme döneminin ardından ilk adımlarını Genel Koordinatörümüz Sevda Güneş İncesu ile konuştum.

RÖPORTAJ:ONUR SAĞSÖZ-PUSULA

Kadrosuna ilk açıldığında olmasa da sonradan dahil olduğum Pusula Gazetesi, bugün 4’üncü yaş gününü kutluyor. Bu mesleğe yıllarını vermiş, işleri ‘sadece ama sadece gazetecilik’ olan bir ekibin koordinesindeki ‘ekmek teknemizin’ ilk yıllarını, şimdiki halini ve geleceğini Genel Koordinatörümüz Sevda Güneş İncesu ile konuştum. Birkaç yıl öncesine kadar terör haberleri başta olmak üzere Doğu ve Güneydoğu’da olup biten ne varsa Show TV ekranlarına taşıyan ve yöre halkının ‘bizim kız’ diyerek sahiplendiği İncesu, bu kez de bu sütunlardan Pusula’yı ve hedeflerini anlattı. Keyifle okumanız dileğiyle…

Pusula macerası nasıl başladı?
Aslında Pusula çok planlı, projeli bir gazete değildi. Burada gazetecilik yapan, herkesin aklında olan ancak kimsenin cesaret edemediği bir projeydi. Ahmet Metin Karadayı’dan bir bölge gazetesi kurmak için teklif geldiğinde hiç tereddüt etmedim. Zaten bir gazeteci olarak yıllardır Erzurum’da güçlü, güvenilir ve her şeyden önemlisi profesyonel bir basın merkezinin oluşması her an kafamda olan bir şeydi. Bir anda karar verildi ve harekete geçtik. Biz bu yola çıkarken şunu hedefledik, Erzurum bölgenin abisi konumunda bil il. Haliyle çıkacak gazetenin bir şehir gazetesi olmasın, Erzurum merkezli Doğu’yu da kendi içine alan bir yapısı olsun istedik. Atılımlar da bu yönde hazırlandı. Yapılan fizibiliteler, oluşturulan projeler tamamen doğu kaynaklı oldu. Bu illerde ofisler açıldı, ilk etapta muhabirler istihdam edildi. Ama böyle bir gazete kuruyorsanız, bunun en büyük maliyeti doğal olarak baskı tesisleridir. Ancak baskı tesislerini Erzurum’da kurma olanağı çok güçtü. Çünkü burada Karadeniz lobisi çok etkili, bütün ulusal ve yerel gazeteler hep Trabzon’da basılıyor. Bütün baskı tesisleri Ankara’dan bu tarafa bir tek Trabzon’da vardı. Doğu’da hiç yoktu. Biz Erzurum’da öncelikle gazeteyi kurarken aynı anda baskı tesislerini de oluşturmaktı. Çalışmalar da bu yönde gitti, önümüzü bir takım engeller çıktı. Bu engelleri aştık ve matbaayı burada kurduk. Pusula Gazetesi’nin baskı tesisleri bildiğiniz ulusal gazetelerin baskı tesisleriyle bire bir aynı … Daha önce Erzurum’da Hürriyet, Türkiye, Zaman Gazetesi’nin tesisleri vardı. Bunlar aynı zamanda istihdam oluşturuyordu. Ancak onlar buraya teşvikle buraya gelmişlerdi ve teşvikleri bitince Karadeniz’e taşındılar. Dediğim gibi Pusula ve baskı tesisleri çok kısa sürede karar verilmiş, doğru projelendirilmiş, çok süratle harekete geçmiş bir projedir.

Erzurum bölgenin abisi dediniz, Pusula medyanın abisi konumuna geldi mi?
Bizim planlamalarımız da ilk 5 yıl hedefimizdi. Bölgede var olmanın süresi buydu. Çünkü Türkiye’de zaten okuma oranları çok düşük bunu bir de Doğu’ya vurduğunuz da karşınıza çıkan tablo çok kötü. Hele günümüzde internet gazeteciliği, habere online ulaşma ve televizyon varken, gazeteyi anlatabilmek, satabilmek, kabullendirebilmek çok güçtü. Bir de çıkış noktanız Erzurum. Bölgeye baktığınızda karşınızda Erzurum’a yakın olmasa da büyük il Van var. Van’ın, Iğdır’ın, Kars’ın yapısı belli. İlk etapta yani ilk 6 ayda kendimizi anlatmamız çok güç oldu. ‘Faşist gazete’ diyenler, ‘Erzurum gazetesini niye okuyalım’ diyenler oldu. Ama 6 ayın sonunda baktılar ki bu böyle bir şey değil. Çünkü Erzurum’da çıkan bir gazetenin manşetinde Van’ı, sorunlarını görebildiler. En basitinden asfalt sorunlarını bile dile getirdik. Haliyle bizleri kabullenmeleri daha kolay oldu. Bugün 4’üncü yılımıza girdik. 4 yıl önceyle bugüne baktığımızda çok kısa sürede kabullenildi ve bölgede marka haline geldik.

Pusula bölgede ne kadar etkin?
Şimdi bunların hepsi bir planlamaya bağlı. Biz öncelikle şunu istedik; çıkış noktamız Erzurum olduğu için öncelikle Erzurum’da söz sahibi olup, oralarda bulunmaktı amacımız. Erzurum’da sadece bayii satışımız yok, aynı zamanda 10 kişilik bir dağıtım ekibimiz var ve her sabah kapılara kadar gidiyoruz, insanlara gazetelerini kahvaltı masalarına kadar ulaştırıyoruz. Aynı planlamayı bölgede yapmaya çalışıyoruz. Ama sonuç itibariyle bu işler ekonomiye bağlı. Şu an bölgede bayi üzerinden gidiyoruz ama elbette bir şehir gazetesi kadar bu illerde etkin değiliz. En azından oraların gündemi belirleyip, o gündem üzerinden gitmiyor, gündem de ne varsa onu görmeye çalışıyoruz. Ki bunun için de henüz çok erken, birkaç yıl oralarda ciddi çalışmalar yapmak gerekiyor. Ama önümüzde yıllarda oralarda da ciddi anlamda yapılanmayı planlıyoruz.

Yayın politikası konusunda ne diyeceksiniz?
Pusula elbette taraflı bir gazete. Bunun tarafı vatandaş… Biz vatandaşın tarafındayız. Vatanın bütünlüğü bizim için her şeyin önünde geliyor. Gazetede bir siyasi çizgi var elbette ama dediğim gibi bu siyasi çizgiyi yine vatandaş oluşturuyor. Vatandaşın gündeminde ne varsa bu gazetede onu görebilirsiniz. Ülkede siyaseten ne oluyorsa Pusula’da bunu görmeniz mümkün. Bunun dışında bir tarafımız, siyasi bir tarafımız yok. İktidarı da, muhalefeti de görebilirsiniz böyle bir yapısı var.

Bölge gazetesinin zorlukları neler?
Aslında gazetecilik hele ki, Doğu’da gazeteci olmak, zor. Niye, çünkü Ankara’ya çok uzaksınız, suyun başına uzaksınız. Ülkenin gündemiyle, Doğu’nun gündemi bir olmuyor ve sizin bunu eşitlemeniz gerekiyor. Yani ülkede İç Güvenlik yasası tartışılırken, Doğu’da bunu göremeyebilirsiniz. İşte o gün Doğu’da işsizlik tartışılıyordur. Ama siz hem ülke gündemini vermek, hem de yerele hakim olmak durumundasınız. Mesleki olarak böyle bir güçlüğü var. İkincisi, yetişmiş eleman bulmakta zorlanıyorsunuz. Erzurum Cumhuriyet tarihi boyunca medya noktasında iyi iller arasında ama son 10 yılda Erzurum’da da ciddi bir sorun var. Kalifiye eleman bulma zorluğunuz var. İklimsel sorunlarınız var, kar yağdığı zaman illere ulaşması sorun haline geliyor. Tüm bunlar bu mesleğin açmazları Doğu’da…

Peki, Pusula’yı farklı kılan ne?
Gazeteyi gazete yapan tarafsız olmasıdır. Özel haberleri, farklı fotoğrafları, köşe yazarları bunların hepsi bir bütün. Tabi mizanpajı da çok önemli… Biraz ulusal çizgide yerelin çok dışında olmalı sayfalar… Ve tabi kadro. Saha da çalışan arkadaşlarımızdan ziyade işin mutfağın olan her biri 20 yıllık gazeteci arkadaşlarımız var. Haliyle bunların hazırladığı malzeme de kaliteli oluyor. Tamamen profesyonel düzeyde hazırlanan bir gazeteyiz ve en önemlisi de tarafsızız.

AFGANLILAR ERZURUMLU GENCİ BIÇAKLADI

Kamuyla, STK’larla ilişkiler nasıl?
Bir kere her şeyden önce Erzurum’da STK var mı bunu sorgulamak lazım. Evet, Ticaret Odamız, borsamız, esnaf birliğimiz, MÜSİAD, TÜMSİAD bir sürü STK’mız var ama bana göre Erzurum’da bir STK bilinci henüz oluşmuş değil. Binalarımız var, işlerliği var ama gücü var mı? Buna bakmak lazım. Soruya gelince bana göre gazetenin sadece kamu kurum kuruluşları ya da STK’larla ilişkileri iyi ama bunlarla aramız çok iyi olsun diye de özel bir çabamız yok. Sonuç itibariyle gazetecilik yanlışa muhalefettir. Eğer STK’nın biri işlevini yerine getiremiyorsa bu bize haberdir, malzemedir. Bunu yapmaktan da geri durmayız. Ama gazetecilik öyle bir şey ki, bir kişi ya da bir kurum hakkında onlarca güzel haber yaparsınız, hiçbir zaman teşekkür almazsınız ancak bir olumsuz bir haber yaparsanız o gün en kötü gazete, en kötü gazeteci sizsinizdir. Ama Pusula’nın şöyle bir yayın çizgisi yok. Alalım birini ipe götürelim ya da ipten alalım. Böyle bir tazımız yok. Başından beri böyle olmaması için de çaba harcıyoruz. Çok daha pozitif bir dil kullanıyoruz. Pusula’nın en büyük özelliklerinden birisi de bu. Ortada bir olay varsa biz buna farklı bir pencereden bakmaya çalışıyoruz. Oysa birçok gazeteye ve internet sitelerine bakın birbirlerinin kopyası niteliğindedir. Pusula’da bunu çok nadir görürsünüz Ajans haberleri de kullanıyoruz. Ama gazetede mutlaka bir olayın farklı yanını görebilirsiniz. Hem devletle, hem milletle, hem de STK’larla derin çatışmaları olan bir gazete değiliz.

Ankara’dan bakınca Pusula Gazetesi nasıl görünüyor?
Gazete açıldığı ilk günden Ankara’nın dikkatini çekti. Dönemin İçişleri Bakanı, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, Sağlık Bakanı Recep Akdağ ve o dönem şehre gelen hemen her bakan bizzat gazete merkezine gelerek hem hayırlı olsun dileklerini ilettiler hem de gazetenin yapılanması konusunda bilgi aldılar. Siyasilerle, iktidarla, devletin kurumlarıyla ilişkiler son derece iyi. Yayın hayatımıza başladığımız günden beri Başbakanlık başta olmak üzere neredeyse tüm kurumların basın merkezlerine sayfa PDF’lerini gönderiyoruz. Hepsi elektronik ortamda tüm sayfalarımızı görebiliyorlar. Ama sonuçta bölge gazetesisiniz etkiniz de bir yere kadar oluyor. Tabi bu biraz da şehrin siyasi yapısıyla da ilgili. Eğer Ankara’da lobiniz güçlüyse, hem parlamentoda da hem bürokrasi de güçlüyseniz gazeteniz de, STK’nız da güçlü olur. Sonuç itibariyle hepsi topyekûn bir konu. Bir kent geri kalmışsa her şeyiyle geri de kalmıştır.

“En çok ilan alan gazeteyiz”
Ayrıca Pusula Basın İlan Kurumu’ndan destek alan bir gazete… Ve kurum bu desteği size yaparken bir takım kriterler istiyor. Sayfa sayısı, personel sayısı, mizanpaj, içerik tüm bunlara bakıyor. Pusula bu noktada da bölgenin en fazla ilan alanlarından gazetelerinden birisi. Çünkü 45’ye yakın çalışan var. Hem dağıtımda hem haber de, baskı tesislerinde ve 21 basın sigortalı çalışanı var. Haliyle Basın İlan Kurumu’nun bizden istediği tüm şartlara haiziz. Öyle ki Basın İlan Kurumu gittiği her ilde örnek olarak gösteriyor.

Diğer şehirlerdeki bölge gazeteleri neden daha çok tiraj yapıyor?
Biz bu gazeteyi kurmadan önce birçok bölge gazetesini gezdik. Ben mesleğe de Yeni Asır’ın Aydın bürosunda başlamıştım. Bursa Olay ile Trabzon Karadeniz Gazeteleri’ni gezdik. Modellere baktık. Gittiğimizde satış rakamlarını gördüm ve her ikisinde de şok oldum. Bugün Trabzon Karadeniz Gazetesi sahil şeridinin tamamında çıkmamasına rağmen hafta sonu tirajı 20 bine vurmuştu. Bu korkunç bir şey. Bir şehir gazetesinin böyle bir tirajı çok ciddi bir rakam. Çünkü orada Trabzonspor faktörü var. Bursa Olay ise 25 bin. Tabi tirajların bu kadar yüksek olması hiç şüphesiz süper ligde takımlarının olması. Ayrıca halk çok fazla milliyetçi ve gazete okuyorlar. Biz elbette bunları gördüğümüzde, ‘Biz de Erzurum’da çıkacağız 50 bin, 25 bin satacağız’ hayaline kapılmadık. Böyle olmayacağını biz de biliyorduk. Ama bir yerden başlamak lazımdı. Gazeteyi okunur hale getirmek için süper ligde bir takımımız yok. Gazeteye en fazla satış yaptıran şey spordur ve biz bundan yoksunuz. Hadi Erzurum’da yok, bölge illerinde de yok. Bu eksi bir puan ve gazetenin satışlarına yansıyor. Biz ne yapıyoruz, bulmaca, at yarışları, iddia ile gazetenin satışına etki etmeye çalışıyoruz. Ama bölgede ne yazık ki okuma oranı çok düşük, gazete okuma alışkanlığımız yok. Bakın bir örnek vereyim; Samsun’da ‘Haber’ adında bir gazete var orada bir ekmek almak için markete gittiğiniz de yanında o gazeteyi veriyorlar. ‘Ben gazete istemedim’ dediğinizde satıcı, ‘Unutmuş olabilirsiniz, bu Samsunumuzun gazetesi’ diyor. Sen istesen de istemesen de, okusun da okumasan da o gazeteyi alıyorsun. Bu biraz da bilinç meselesi. Şehir de bu oturur mu, Trabzon Karadeniz ya da Bursa Olay’ın tirajını yakalar mıyız bilmiyorum. Ama bu gazete artık var .Var olmaya da devam edecek bu çok açık. Bugün başında biz varız, yarın başka arkadaşlarımız olur. Ama yıllar sonra belki bu rakamlara ulaşırız, şu an böyle bir beklentimiz ne yazık ki yok.

Biraz da baskı tesislerinden söz edelim, hangi gazeteler basılıyor?
Matbaa web ofset yani gazete dışında çok fazla bir şey basılamıyor. Son sistem baskı tesislerimiz var ve şehirdeki tüm gazeteler ile bölgedeki bazı gazeteleri biz basıyoruz. Öyle ki bunu yaparken yüksek marjlı fiyatlar koymuyoruz. Çünkü biz istiyoruz ki Pusula Gazetesi’nin çıkış nedenlerinden biri de basın sektörünün kalitesini birkaç tık yukarı çıkarmak, hak ettiği noktaya getirmek. Bu sadece Pusula Gazetesi’nin yapısıyla olacak bir şey değil. Bu yüzden bir anlamda rakiplerimize de destek oluyoruz. Ulusal gazeteleri de basmak gibi bir takım teklifler aldık ama Yay-Sat’ın dağıtım ağı nedeniyle bunu yapamıyoruz. Daha önce de söyledim Karadeniz lobisi baskın olduğu için önümüzdeki 3-5 yıl bu anlamda bir gelişme beklemiyoruz. Ne zaman ki Erzurum’a teşvikler olursa matbaaların yönü buraya kayacaktır. Hazır seçim de geliyor şimdiden aday adayları bence not etmeli bunu, Erzurum’a yönelik bir teşvik ile burada bu anlamda önemli bir istihdamın önünü açabilirler.

Pusula’nın bundan sonraki hedefi ne?
Biz son 4 yılda aldığımız yola bakarsak, bu başarımı bana göre değil. Son iki yıl, son bir yıl yerimizi korumakla zaman geçirdik ve atılım gerçekleştiremedik. Ben ilk yılımızda arkadaşlara, ‘5-6 yıl sonra biz hala 5 bin tirajdaysak hala 12 ilde çıkıyorsak, biz hedefimize ulaşamayız’ demiştim. Bizim hedefimiz bölgede tirajı, eleman sayısını artırmak ve en önemlisi de bölgeleri artırabilmek. Bizim amacımız sadece Doğu’da kalabilmek değil. Erzurum merkezinden vazgeçmeden, Karadeniz, Güneydoğu belki de daha sonra Marmara ve Ege’de çıkabilmek. Bunun alt yapılarını oluşturduk ama sonuç itibariyle tüm bunlar hem zaman hem de ekonomiyle ilgili konular. Özetle 4’üncü yılımızda yerimizi koruduğumuzu, henüz ciddi anlamda bir atılım yapamadığımızı düşünüyorum. Ama bir şeyin altını çizmekte fayda var. Basın kuruluşları asla para kazanan kuruluşlar değildir ama Pusula Gazetesi son iki yıldır kendi kendini çeviren bir kurumdur. Asla sıcak para takviyesi yapılmamış ve baskı tesislerine yatırım yapmıştır. Bu bana göre 4’üncü yılın en büyük kârdır. Çünkü basın kuruluşlarına hep cepten verirsiniz, ciddi kâr getirmezler. Pusula gazetesinin önü açık göreceksiniz bu gazete Doğu ile sınırlı kalmayacak. Zamanla daha büyük bir gazete olacak.