Müslümanlık aşırılıktan uzak dengeli yaşayabilen ‘’vasat ümmet’’ insanıdır.

Cenâb-ı Hakk’ın “Adl” isminin kâinattaki yansıması; ölçü, denge ve mizan olarak karşımıza çıkar.

Vazodaki çiçekler boyunlarını büküp garip garip öylece beklerler.

İçimi burkar bu halleri.

Daha birkaç gün öncesine kadar kokusu ve duruşlarıyla çalım satarlar hâlbuki.

İşte insan da böyle değil mi?

Yalnız bir farkla aradaki zaman daha uzun…

Ne kadar uzun olursa olsun; geçmeyecek mi, aynı sonu görmeyecek miyiz? Elbette göreceğiz!

Onun için zamanı iyi değerlendirmeli anı en güzel şekilde yaşamalıyız.

“Dün elimizden gitti, yarın ise henüz gitmedi.” Demiyor mu Mevlana? Kâinatın her yerinde olduğu gibi, canlılar âleminde de âdil olan bir denge söz konusudur örneklerle çeşitlendirerek anlatmaya çalışacağım. Bitkileri biliyoruz kaya dibinden çıkar, taş üzerinde çimlenme yapar, koparsak yeniden yeşillenir. işte bu bitkiler milyonlarca tohum üretip yeryüzünü istilâ edecek kapasiteye sahip olmalarına rağmen Allah’ın yeryüzünde kurduğu ve Adl isminin görüntüsü, belirtisi ile dengede kalmaktadır.

Bu bağlamda toprağa düşen her tohum uygun ışık, ısı ve nem gibi faktörlere sahip olup yeşillenip, çimlense yeryüzünü çepeçevre saracaktı. Haşhaş bitkisi örneğimi pekiştirmek için en önemli ve destekleyici bitkidir. Haşhaş bitkisinin tomurcuğunda yaklaşık 20.000 tohum vardır. Her bir haşhaş bitkisi tek başına 20.000 haşhaş bitkisi olabilecek potansiyele sahip olduğunu düşünsek, eğer imkân olsa tek bir haşhaş bitkisi yeryüzünü bir mevsimde haşhaş tarlasına dönüştürebilirdi.

Cenabı Hakk’ın dengeleyiciliği hiçbir zaman böyle bir hücum söz konusu olmaz. Sadece bitkiler değil bütün canlılar alemini düşündüğümüzde aklımızın en iyi şekilde ereceği idrakimizin ufkunun genişliği tahmin edilemeyecektir.

Hızlı üreyen canlılarından biri de tek hücreli bakterilerdir. Bu canlıların boyları 0,2-2 mikron arasında değişmektedir. Nokta bile, bir bakteriden onlarca kat büyüktür. Bu mikro canlılar, 20 dakikada bir yeni nesil üretebilirler. Bir bakteri türü olan Bacillus Coli, 36 saatte dünya yüzünü kaplayabilecek bir üreme potansiyeline sahiptir. Dişi ıstakoz bir sezonda 6000-10.000 yumurta yumurtlar. Bazı istiridye türlerinin ise üreme mevsimi boyunca 100 milyon yumurta yumurtladığı bilinmektedir. Aynı bu şekilde örnekler araştırarak çoğaltıldığında insanın anlatmaya kelime hazinesi yetersiz kalıyor. Örneklerde anlaşıldığı üzere canlılardaki üreme potansiyeli o kadar yüksektir ki, sadece bir tür bile üreme hızı sayesinde yeryüzündeki dengeyi bozabilecek boyutlara ulaşabilir. Ancak Allah’ın büyük isimlerinden olan Adl isminin tecellisi pat diye karşımıza, beynimize şamar atar.

Canlıların üreme enerjileri hassas bir terazi ile o kadar zarif, ince bir ölçü ile şekil verilmiştir ki; Harikulade ölçü ve denge itidal içinde sürdürülmektedir. Kur’an, sık sık evrendeki ölçü ve dengeyi hatırlatarak, bunlar üzerinde düşünmemizi, dersler çıkarmamızı ister.

Mülk Süresi 3. Ayette “Yedi kat göğü birbiriyle uyum içinde tabaka tabaka yaratan O’dur. Rahmân’ın yaratmasında hiçbir düzensizlik göremezsin.  Haydi, çevir gözünü de bak, bir kusur, bir çatlaklık görebilecek misin?”

Bu anlamda bize düşen görev, Allah’ın evrende koyduğu ölçü ve denge üzerinde düşünmek, incelemek, varlıklar âlemi içinde görülen bu dengenin ilmini araştırmak olmalıdır. Yazımın asıl konusu itidal her konuda itidal, her koşulda itidal.

VALİ AYRI BAKANLIK AYRI KONUŞUYOR

Nihayetinde mucizevi denge gözler üzerine serilmektedir. Bu döngünün tesadüflüğü sorgulanamaz. Rabbimizin tecellisi olduğundan sebeplere ısmarlanması yada sebep aranması akla mantığa ters düşer. Görüldüğü gibi, Allah, kâinatta düzensizlik ve kargaşa ortamı oluşmaması için bir denge uygulamıştır.

Bu bahsettiğim mucizeler Cenab-ı Hakkı’ın evrene vermiş olduğu dengedir. İnsana verdiği akıl vasıtasıyla itidali tercih edip yaşantılarını şekillendirmelerini bu hayat tarzının mükafatı apaçık ayetlerde kuran mucizesinde değinilmiştir. İnsan da kâinattaki bu ölçü, mizan ve adalete uygun hareket etmeli, dünyadaki düzen ve ahengi bozacak davranışlardan kaçınmalıdır. Ayrıca adaletli olmalı, duygularını dengede tutarak sınırı aşmamalı, aşırılıklardan uzak durmalıdır.

Umudun gücü hiç biter mi?

Umut bizim içimizde yaşarken sınırlanmış bedenimize, sınırlanmış bir ruh hali ile hayat vermek istemiyoruz…

En büyük noksan: farkındalığı fark etmemektir.

Farkında olmaktan noksan, şükretmekten yoksun olmaktır. Hey faniler! Ben de varım! Ben de varım!

İlk yanacak kişinin ben olacağını bile bile ben de varım işte.

Sizin gibi olamasam da hayatın içinde ben de varım.

Hayatın ortasında ben de varım… Ah yandım işte…

Oyun kenarında kalmakla oyunun dışına çıkmış olmuyorum ya.

Oyun da hayat da devam ediyor işte. Önemli olan oyunu kuralına göre oynamak. Oyunun ve hayatın neresinde olursak olalım, mutlaka yapabileceğimiz bir şey vardır.

Belki bir oyunda sobelenir insan ve yakalanır.

Ama mutlaka onu bekleyen imtihanlara karşı güçlü durmayı öğrenir…